Onderzoekslijn Live Journalistiek

Van een theaterstuk compleet met orkest en dans, tot een stadswandeling met interviews op locatie; live journalistiek maakte in de afgelopen tien jaar een bescheiden opmars door. Eerder onderzoek voor dit lectoraat door Vera Boonman toonde al aan dat een vastomlijnde definitie voor het genre moeilijk te vinden is, maar ook dat een handvol initiatieven uit binnen- en buitenland het goed doen.

Zalen verkopen in een mum van tijd uit en het publiek laat achteraf weten zich verbonden en geïnformeerd te voelen. Thijs van den Houdt zet het onderzoek naar live journalistiek daarom voort. Als journalist en kenner op het gebied van mediafilosofie en publiek debat wil hij bekijken welke invloed vertelvormen – sociaal, onverwacht en technologisch – hebben op hoe het publiek zich verhoudt tot het nieuws en tot de journalist. We willen weten waar de successen en valkuilen liggen, en maken een start met pilots en onderwijs rondom live journalistiek.

In een eerste theoretische verkenning vinden we dat fysieke aanwezigheid – het oog in oog staan met anderen en met journalisten – aanzet tot reflectie over het thema dat centraal staat en vooral ook je eigen rol of positie in dat vraagstuk. Live journalistiek vertelt niet alleen wat het nieuws is, maar kan je ook uitdagen om jouw eigen rol in het verhaal in te nemen.

Dat past bij een term die Boonman ook al gebruikte: publiek debat. In maatschappelijke discussie delen en toetsen we onze ideeën, leren we van anderen en komen we tot een gefundeerde mening. De meeste vormen van live journalistiek hebben een element van interactie tussen publiek en journalist en tussen het publiek onderling – achteraf dan wel tijdens het geprogrammeerde gedeelte.

Het lijkt te werken: uit onderzoek blijkt dat live journalistiek kan leiden tot een verhoogd politiek bewustzijn, een connectie tussen groepen en een verhoogde wil tot participatie. Ook gaven bezoekers aan zich verbonden en vertrouwd te voelen met de journalist in kwestie. Dat is een opsteker voor het vertrouwen in de journalistiek, en laat zien dat live journalistiek een krachtig middel is voor het versterken van de publieke betrokkenheid bij de journalistiek.

Bij dat laatste aspect liggen tevens mooie uitdagingen. Vooralsnog is het publiek bij live journalistiek weinig divers. Hoe bouwen we voort op een gedeelde beleving en borgen we de diversiteit die nodig is voor gezond publiek debat? Dat onderzoeken we de komende tijd samen met onze partners en onze studenten.